Có khoảng hai chục loại bệnh lây qua đường tình dục (viết tắt là BLQĐTD). Trong các bệnh này, một số có thể lây qua đường khác như đường máu, mẹ truyền cho con khi có thai, khi cho con bú, nhưng tình dục là đường lây chủ yếu. Trước kia, chúng được gọi là “bệnh phong tình”, “bệnh hoa liễu”, nghĩa là bệnh của những người chơi bời trai gái, những người mại dâm. Ngày nay, do nhận thấy bệnh phổ biến trong mọi giới, không phân biệt quan niệm và hành vi đạo đức, ta chuyển sang cách gọi chính xác hơn là “BLQĐTD”.

Tác hại của các BLQĐTD

BLQĐTD rất dễ lây, chẳng hạn như bệnh lậu. Nếu quan hệ tình dục một lần với người bệnh thì nam giới có 25% khả năng lây, ở nữ giới khả năng đó là 50%. Bạn có thể mắc bệnh mà không hay biết, vì khoảng 50% số người nhiễm BLQĐTD không có triệu chứng. Thắng, một thanh niên 25 tuổi kể:

"Lần bọn em về Bắc Giang, bốn đứa kéo nhau đi “chơi” chung một cô. Hai thằng đầu không thấy sao, hai thằng sau bị lây bệnh, ngứa ơi là ngứa, phải đi bệnh viện, bác sĩ cho tiêm thuốc mới khỏi".

Có lẽ bạn cho rằng chuyện không mấy đẹp đẽ này không nên đề cập đến. Tuy nhiên, có lẽ ta chẳng nên tránh né, vì tất cả mọi người cần hiểu rõ rằng chỉ một lần tiếp xúc là có thể lây bệnh. Trong hai bạn trai “không thấy sao”, rất có thể một hoặc cả hai đã nhiễm bệnh nhưng không có triệu chứng. Nếu hai người ấy đi “chơi” lần khác, hoặc về quan hệ với người yêu hay vợ mình, người phụ nữ có thể bị lây bệnh mà không biết (vì ở phụ nữ, bệnh thường kín đáo, không biểu hiện rõ ràng và thậm chí không có triệu chứng bệnh). Còn các cô gái mại dâm cũng không thể tự nhiên bị bệnh, mà phải lây từ một người đàn ông nào đó...

Các bệnh mụn rộp, sùi mào gà không chữa khỏi được, nếu bạn đã mắc thì sẽ mang cả đời. Lậu, giang mai thì có thể khỏi nếu được điều trị sớm, để lâu sẽ gây những biến chứng tai ác như vô sinh, huỷ hoại các cơ quan nội tạng. Vi rút papilloma làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung và ung thư dương vật. Còn HIV/AIDS hiện vẫn chưa có thuốc trị và đã làm chết bao nhiêu người... Vì thế, bạn hãy phòng tránh những bệnh này.

Cách phòng bệnh lây qua đường tình dục hiệu quả

* Không quan hệ tình dục

Đây là cách duy nhất đảm bảo không lây nhiễm các BLQĐTD. Tuy nhiên, nếu muốn sử dụng phương sách này, bạn phải thực sự nghiêm túc và cảnh giác với bản thân, đừng để “sai một ly đi một dặm”. Chỉ cần một lần “trót lỡ” là bạn có thể bị lây bệnh.

* Cả hai bạn tình chung thuỷ với nhau và đều không có bệnh

Nếu cả hai đều không có bệnh và không có bạn tình nào khác thì các BLQĐTD không thể nào len lỏi vào giữa hai bạn.

* Dùng bao cao su

Dùng bao cao su là cách phòng tránh hữu hiệu đối với đa số các BLQĐTD, trừ bệnh ghẻ và rận mu vì hai bệnh này có cả ở xung quanh cơ quan sinh dục.

Có thể kết hợp linh hoạt ba cách trên như sau:

- Nếu hai bạn là một đôi nam nữ mới bắt đầu quan hệ tình dục (dù đã thành gia đình hay chưa), trước tiên hãy dùng bao cao su để bảo vệ nhau (và cũng để tránh thai nữa). Đến một ngày khi hai bạn cảm thấy thực sự chung thuỷ và gắn bó, muốn đi đến hôn nhân, hãy đưa nhau đến phòng khám da liễu để xét nghiệm những bệnh thường gặp nhất. Nếu có bệnh thì cả hai cùng biết và điều trị, sau đó hãy quyết định bỏ bao hay không.

- Nếu là cặp vợ chồng phải xa nhau lâu ngày, các bạn hãy nhìn vào khả năng vợ hoặc chồng mình có người khác trong thời gian xa cách; và hãy khuyên nhau dùng bao cao su để bảo vệ hạnh phúc gia đình.

Những cách phòng bệnh lây qua đường tình dục không hiệu quả

Trao đổi với nhiều người, chúng tôi đã thu lượm được một số "bí quyết" kỳ dị trong việc tránh BLQĐTD. Mời bạn tham khảo:

“Làm sao người yêu em có bệnh được. Bọn em yêu nhau lắm mà. Anh ấy (cô ấy) tốt lắm, làm sao có bệnh được”.

Lời bình: Nghĩ vậy là nhầm to. Người tốt cũng có thể mắc bệnh, chỉ có điều một số người không biết mà thôi. Khi yêu, bạn cảm thấy an toàn. Đó là tâm lý thường tình. Nhưng nếu lấy cảm giác an toàn đó để phòng bệnh thì thật là phản khoa học.

“Thì cứ nhìn xem người ta có cái nốt gì ở đấy không, không có thì không sao, mà có thì không chơi”.

Lời bình: Thực là sai lầm, vì nhiều người mắc bệnh mà không có triệu chứng, và không phải triệu chứng lúc nào cũng là “nốt”.

“Quan hệ xong, đi tiểu là hết chứ gì”.

Lời bình: Đi tiểu không tránh được BLQĐTD. Quan hệ tình dục xong nên đi tiểu để loại bỏ một số vi khuẩn, nhưng đó chỉ là phần nào thôi, nếu có vi khuẩn gây bệnh thì bạn vẫn lây như thường.

“Lúc xong, mình rửa vào bên trong ấy, rửa sạch thì an toàn”.

Lời bình: Có nhiều người làm vậy, nhưng cách đó không hề có hiệu quả. Nếu có mầm bệnh thì trước khi bạn rửa, nó đã nhiễm vào bạn rồi. Hơn nữa, việc rửa vào bên trong có thể khiến âm đạo tổn thương, bệnh dễ nhiễm hơn nữa. Bạn chỉ nên rửa bên ngoài.

“Mình đặt vòng thì nó tránh thai, tránh bệnh luôn chứ”.

Lời bình: Không phải đâu. Tránh thai và tránh bệnh là hai việc hoàn toàn khác nhau. Ngoài bao cao su tránh được cả hai, các biện pháp tránh thai khác đều không có tác dụng tránh bệnh. Người đặt vòng vẫn có khả năng nhiễm BLQĐTD, lại có thêm nguy cơ bệnh theo vòng lan lên ống dẫn trứng và buồng trứng.

Làm gì khi nghi ngờ hoặc biết mình mắc BLQĐTD ?

Khoảng một nửa số người nhiễm các BLQĐTD không có triệu chứng gì. Tuy nhiên, bạn nên nghĩ là mình có thể mắc bệnh nếu:

- Vợ, chồng hay bạn tình của bạn có bệnh ở cơ quan sinh dục.

- Bạn đã quan hệ tình dục với một người mà bạn không biết chắc là có bệnh hay không.

- Cơ quan sinh dục của bạn có biểu hiện khác thường.

Sau đây là một số triệu chứng của nhiều loại bệnh:

- Dương vật hay âm đạo có tiết dịch bất thường.

- Cơ quan sinh dục ngứa, rát, đau, đỏ, có nốt, các vết loét.

- Tiểu đau, rát hoặc tiểu nhiều hơn bình thường.

Nếu có một trong những triệu chứng trên, bạn hãy khám ở cơ sở y tế chuyên khoa như viện phụ sản, trạm da liễu. Không được nghe ai đó khuyên mà mua thuốc tự chữa lấy, vì triệu chứng giống nhau không có nghĩa là cùng một bệnh. Nếu dùng thuốc không đúng, bệnh có thể trở nên không chữa được.

Khi bác sĩ cho đơn thuốc, bạn hãy dùng theo đúng chỉ dẫn, đúng liều, đủ thời gian, đừng bỏ thuốc khi thấy đỡ triệu chứng. Khi dùng hết thuốc, bạn nên khám lại để biết đã hết bệnh chưa, nếu còn thì chữa tiếp. Điều quan trọng là chữa trị đến nơi đến chốn.

Bạn phải nói để vợ, chồng hay người yêu về bệnh tình của mình để họ đi khám và chữa bệnh. Hai bạn nên tạm ngừng sinh hoạt tình dục trong thời gian chữa bệnh, hoặc nếu có sinh hoạt thì phải dùng bao cao su. Nếu không chữa cả hai người và không dùng bao cao su, bệnh sẽ lây đi lây lại, chữa không dứt, bạn sẽ rất khổ. Vì sức khoẻ của cả hai người, hãy can đảm lên bạn ạ.

Các BLQĐTD thông thường

* Trùng roi (trichomonas)

Khi nhiễm loại ký sinh trùng này, nam giới thường không có triệu chứng, chỉ một số ít người thấy dương vật tiết mủ, tiểu buốt. Bệnh ở nam giới thường tự hết mà không cần chữa trị, nhưng cũng có một số trường hợp trùng roi lan truyền sang tuyến tiền liệt, thậm chí gây vô sinh.

Đa số phụ nữ khi nhiễm trùng roi thì dịch âm đạo ra nhiều, màu vàng xanh, hôi, ngứa âm đạo, một số người còn đau khi tiểu tiện, giao hợp. Cũng có người mang trùng roi mà không có triệu chứng gì. Phụ nữ mang thai nhiễm trùng roi dễ đẻ non hoặc đẻ con thiếu cân.

Bác sĩ có thể phát hiện trùng roi và điều trị dễ dàng bằng kháng sinh đặc hiệu.

* Lậu và chlamydia

Đây là hai bệnh hay đi kèm với nhau. Lậu và chlmaydia thường nhiễm vào cổ tử cung phụ nữ và đường tiết niệu nam giới, ngoài ra cũng có thể có ở trực tràng (bên trong hậu môn) và cổ họng. Đa số nam giới nhiễm các bệnh này đều có hiện tượng ra mủ ở dương vật, tiểu buốt. Nữ giới kém may mắn hơn, chỉ có một số ít phụ nữ tiết dịch âm đạo bất thường, tiểu buốt hoặc đau bụng dưới, còn đa số không có biểu hiện gì nên không biết mình bị bệnh.

Cả hai bệnh đều có thể gây ra những hậu quả tai ác. Nữ giới nhiều người vì không biết, không điều trị mà bị viêm phần phụ, đến lúc phát hiện thì đã bị tắc ống dẫn trứng, chửa ngoài tử cung. Nếu đang mang thai mà nhiễm các bệnh này, bạn nhất thiết cần đi khám bác sĩ chuyên khoa và xin lời khuyên về việc sinh đẻ, vì bệnh có thể lây sang bé khi bạn sinh. Cả hai bệnh đều có thể làm cho bé bị đau mắt, mù mắt nếu không điều trị kịp thời. Chlmaydia còn có thể làm cho bé bị viêm phổi. Nam giới bị một trong hai bệnh này nếu không điều trị sớm thì có thể viêm ống dẫn tinh và mào tinh, có khi dẫn đến vô sinh. Lậu không được điều trị còn có thể biến chứng đến các khớp xương, đến tim, đến não.

Không phải tất cả những người bệnh mắc bệnh lậu khi xét nghiệm đều phát hiện ra bệnh, đặc biệt là nữ giới. Việc xét nghiệm Chlmaydia thì rất tốn kém và hiếm nơi có điều kiện thực hiện. Do đó, cách chữa phổ biến là chuẩn đoán bệnh lậu, sau đó điều trị đồng thời cả hai bệnh. Lậu và Chlmaydia có kháng sinh đặc biệt, nếu phát hiện khi chưa biến chứng thì có thể chữa không mấy khó khăn.

* Giang mai

Giang mai là bệnh lây qua đường tình dục nguy hiểm, phát triển theo ba giai đoạn:

- Giai đoạn sớm: Khoảng 10-90 ngày sau khi nhiễm xoắn khuẩn, bạn có một vết loét dày ở bên ngoài hoặc bên trong cơ quan sinh dục hoặc ở hậu môn (cũng có khi trên cổ tử cung, miệng và những nơi khác). Vết loét thường không gây đau, không có mủ nên bạn có thể không để ý. Chúng tự biến mất trong khoảng 2-6 tuần. Bạn thường thấy hạch vùng bẹn to nhưng không đau.

- Giai đoạn hai: Nhiều tháng sau, bạn có thể có một vài triệu chứng như sốt, suy nhược cơ thể, người nổi các vết màu hồng đỏ gọi là đào ban (hết trong vòng vài tháng). Sau đó, các sẩn giang mai nổi cao trên mặt da. Các sẩn trợt, sẩn phì đại chứa rất nhiều vi trùng, xuất hiện ở các cơ quan sinh dục, hậu môn và miệng. Rất có thể bạn qua giai đoạn này mà không hề có triệu chứng.

- Giai đoạn muộn: Nếu không chữa trị, nhiều năm, thậm chí hàng chục năm sau, bệnh có thể biến chứng vào các cơ quan, gây các bệnh nghiêm trọng như bệnh tim, mù, điếc, liệt... và dẫn đến tử vong.

Ngoài đường lây chính là đường tình dục, giang mai còn có thể lây từ mẹ sang con trong khi mang thai và sinh nở, có thể dẫn đến thai chết lưu, trẻ bị dị tật bẩm sinh hoặc chết sau khi đẻ.

Có thể chẩn đoán bệnh bằng cách thử máu. Khi đã xác định là có bệnh, bạn phải chữa bằng thuốc đặc trị, liều lượng phụ thuộc vào mức độ bệnh.

* Mụn rộp sinh dục

Đây là bệnh do virus Herpes gây ra. Herpes có nhiều chủng, gây bệnh ở nhiều nơi trên cơ thể, như trên môi, trong miệng, ở các khe. Riêng chủng HSV-2 thường nhiễm vào cơ quan sinh dục. Đa số người nhiễm không có biểu hiện gì, chỉ một số bệnh nhân có triệu chứng. Triệu chứng khi mới nhiễm là sốt, đau đầu, mệt mỏi, tiểu đau, âm đạo hay đường tiết niệu tiết dịch nhiều, sưng hạch ở háng, cơ quan sinh dục và hậu môn nổi lên các nốt mụn rộp, rất ngứa và rát.

Sau đó, các triệu chứng tự mất đi, các nốt mụn tự lành, nhưng virus còn tồn tại trong cơ thể bạn suốt đời. Thỉnh thoảng, bạn lên mụn rộp, sau đó lành, rồi một thời gian lại xuất hiện mụn mới. Khi bạn làm việc quá căng thẳng, suy nghĩ nhiều, ốm đau, virus có thể bị kích thích mà tái hoạt động, làm phát sinh các mụn rộp. Virus ở cơ thể bạn có thể lây sang người khác khi bạn đang có mụn và trong thời gian một, hai ngày trước và sau khi có mụn.

Ở nam giới, bệnh này chỉ khó chịu chứ không gây tác hại lớn. Nhưng ở nữ giới, bệnh có thể truyền cho con khi bạn mang thai, sinh đẻ, có thể gây đẻ non. Đứa trẻ sinh ra sẽ yếu hoặc nhiễm bệnh nặng nguy hiểm đến tính mạng, bị các dị tật thần kinh bẩm sinh.

Bác sĩ có thể cho thuốc để mụn đỡ đau, mau lành, nhưng không có thuốc nào loại trừ được virus, chữa khỏi bệnh cho bạn được.

* Virus papilloma

Đây là một loại virus thường gặp. Một số chủng papilloma gây mụn cơm ở tay, chân, một số chủng khác lây qua đường tình dục. Nhiều người nhiễm mà không có biểu hiện gì, nhưng cũng có nhiều người (cả nam và nữ) phát bệnh sùi mào gà.

Khoảng 1-6 tháng sau khi nhiễm virus, ở cơ quan sinh dục xuất hiện các nốt sùi, nếu lớn thì trông như mào gà. Phụ nữ mang thai nếu có sùi trong âm đạo thì việc sinh nở có thể rất khó khăn vì các nốt sùi cản đường ra của bé, đồng thời bé có thể nhiễm virus của bạn.

Bác sĩ thường xử lý các nốt sùi bằng cách bôi hoá chất, áp nitơ lỏng, cắt... Đáng buồn là không có thứ thuốc nào giúp bạn loại bỏ được thứ virus này, nên dù đã chữa rồi, sùi vẫn có thể mọc lên.

Một số chủng papilloma có thể gây ung thư cổ tử cung, ung thư dương vật, dù bạn có biểu hiện sùi mào gà hay không. Vì loại virus này khá phổ biến nên bác sĩ khuyên rằng những phụ nữ đã sinh hoạt tình dục hoặc trên 25 tuổi nên làm phiến đồ âm đạo định kỳ để phát hiện sớm các tế bào tiền ung thư, điều trị cho kịp thời, nhất là nếu bạn bị sùi mào gà. Các bạn nam nếu bị sùi mào gà cũng nên khám dương vật định kỳ vì mục đích đó.

* Bệnh hạ cam

Bệnh này do trực khuẩn Ducrey gây ra. Triệu chứng là những vết loét đau, có mủ ở bên ngoài hoặc bên trong cơ quan sinh dục hoặc ở hậu môn, thường kèm theo nổi hạch ở bẹn. Nếu chỉ bị loét bên trong thì bạn không nhìn thấy vết loét, nhưng có thể tiểu buốt, đau khi đi ngoài và khi giao hợp, tiết dịch bất thường, chảy máu ở hậu môn. Bệnh có kháng sinh đặc hiệu.

* Rận mu

Rận mu là ký sinh trùng sống ở lỗ chân lông vùng sinh dục, gây ngứa ngáy rất khó chịu, và lây qua quan hệ tình dục. Nếu bạn bị rận mu, bạn có thể cạo lông vùng sinh dục để loại bỏ rận. Bạn sẽ ngứa ngáy khó chịu khi lông mọc trở lại. Một cách điều trị đơn giản hơn là bôi thuốc DEP, cũng rất hiệu quả.

* Ghẻ

Ghẻ là ký sinh trùng ăn vào da, gây ngứa ngáy. Ghẻ lây qua bất cứ hình thức tiếp xúc da nào, có thể sinh sống ở bất cứ nơi nào trên da. Nếu bị nhiễm ghẻ ở khu vực sinh dục, bạn có thể truyền bệnh cho bạn tình. Để điều trị, bạn hãy bôi thuốc DEP, chú ý vệ sinh quần áo, chăn chiếu, đồng thời điều trị cho những người khác trong gia đình.

Bệnh không phải ở hệ sinh dục mà lây qua đường tình dục

* Viêm gan B

Virus viêm gan B gây bệnh ở gan nhưng lây qua dịch sinh dục và qua máu. Bạn có thể nhiễm virus mà không có biểu hiện gì. Cũng có thể sau khi nhiễm từ 6 tuần đến 6 tháng, bạn phát bệnh gan, có các triệu chứng như mệt mỏi, đau đầu, tiểu sẫm màu. Bệnh có thể trở thành mạn tính, gan yếu dần, có thể dẫn đến xơ gan, ung thư gan và tử vong.

Tốt nhất, bạn hãy đi thử máu để biết mình có nhiễm virus viêm gan B không. Nếu không, bạn hãy tiêm vacxin phòng bệnh ngay để không bao giờ mắc phải căn bệnh tai ác này. Còn nếu bạn là người mang mầm bệnh viêm gan B, hãy lưu tâm phòng ngừa cho người khác. Bệnh viêm gan B không có thuốc đặc hiệu.

Nếu nhiễm virus này khi đang có thai, bạn hãy cho bác sĩ biết để tiêm chủng cho con bạn ngay sau khi sinh.

* HIV/AIDS

Căn bệnh này phá hoại sức đề kháng, cướp đi mạng sống con người, hiện y học còn chưa tìm ra cách trị. Bệnh đang lan ra trong mọi giới của xã hội. Vì đây là một vấn đề lớn nên chúng tôi sẽ trình bày riêng trong chương sau.