Xuất tinh muộn (XTM) là hiện tượng có đầy đủ các điều kiện ham muốn tình dục, kích thích, đủ độ cương cứng dương vật nhưng lại gặp khó khăn đi đến xuất tinh (XT). Cuộc giao hợp trở thành quá ngưỡng kích thích. Cả đôi bên đều mệt mỏi, chán chường hông còn hào hứng để đón nhận những khoái cảm.
Tỷ lệ XTM chiếm 2 - 6% trong rối loạn XT. Cần nắm vững quá trình của việc XT cũng như những nguyên nhân gây ra XTM mà ta có hướng điều trị thích hợp và đúng đắn nhất.

Quá trình xuất tinh xảy ra như thế nào?

Đối với nam giới, XT là sự kết thúc của cuộc giao hợp. Thời gian được tính từ lúc bắt đầu giao hợp cho đến khi phóng tinh trung bình 5 - 15 phút. Quá trình để đạt sự khoái cảm như thế cơ thể phải trải qua một chuỗi hiện tượng phức hợp. Ở giai đoạn cuối của cuộc giao hợp, ít nhất cũng có 3 hiện tượng xảy ra liên tiếp với nhau xuất tiết tinh dịch, hình thành áp lực trong túi tinh, sự tống xuất và phóng tinh ra ngoài.

Giai đoạn xuất tiết tinh dịch: từ nhận cảm chỉ huy ở vỏ đại não truyền xuống hệ thần kinh giao cảm, tinh dịch có tinh trùng xuất tiết từ tinh hoàn, mào tinh hoàn đổ vào ống dẫn tinh rồi đến túi tinh, nhờ sự co bóp liên tục của ống tinh, cùng lúc đó chất dịch từ tuyến tiền liệt và túi tinh cũng đồng loạt được bài tiết hỗ trợ rồi tống thoát thật mạnh vào ống phóng tinh trong lúc XT.

Giai đoạn của sự tống xuất và phóng tinh ra ngoài niệu đạo: suốt trong quá trình giao hợp, các kích thích cảm giác được truyền từ cơ quan sinh dục ngoài, qua bộ phận cảm giác của dây thần kinh thẹn và tới dây thần kinh tủy sống, lên trung tâm điều khiển ở não rồi truyền đi các xung lực kích thích tới chuỗi dây thần kinh giao cảm tới bộ máy XT, đồng thời kích thích hoạt động dây thần kinh giao cảm ở cổ bàng quang làm cho co thắt lại. Đây là một yếu tố ngăn ngừa hiện tượng XT ngược dòng. Những tín hiệu thần kinh kích thích các cơ vùng chậu co thắt từng nhịp theo nhịp của sự phóng tinh ra ngoài.

Nguyên nhân

Nghiên cứu về sinh lý học giúp ta phân tích được cơ chế của việc XT nói chung trong hoạt động tình dục. Nhưng theo sự khuyến cáo của các nhà khoa học Hội Tâm thần Mỹ, cần phải chú ý tới những hoàn cảnh khách quan tác động đến việc XT như: tuổi tác, sự mới lạ của tình huống hay bạn tình, tần suất hoạt động tình dục. Nguyên nhân của XTM thường tập trung vào các nguyên nhân chính như sau:

- Nguyên nhân tâm lý, vẫn không ngoài những lý do bị ám ảnh một mặc cảm tự ty, sự lo âu cảm giác sợ có thai, giảm hưng phấn tình dục (bạn tình thiếu gợi cảm, cảm giác sợ hãi hoặc đang xung khắc với bạn tình). Lâu dần thành một phản xạ có điều kiện.

- Mất độ nhạy cảm vùng dương vật do một số bệnh về hệ thần kinh cảm giác hoặc các phẫu thuật đã phá hủy vùng thần kinh cảm giác ở dương vật làm cho sự nhận cảm kích thích từ dương vật không còn, dẫn tới việc XTM.

- Trên một số người nghiện ma túy, nghiện rượu cũng làm giảm quá trình hưng phấn tình dục.
- Một số thuốc kháng adrenergic trong đó có một số thuốc dùng để điều trị XT sớm cũng có thể gây hậu quả XTM. Ngoài ra, các bệnh lý như đái tháo đường, phẫu thuật tiền liệt tuyến có thể XTM.

Chẩn đoán

Việc chẩn đoán XTM, chúng ta phải chú ý đến tiền căn nội, ngoại khoa, đồng thời những triệu chứng mà người bệnh kể lại giúp cho người thầy thuốc định hướng thể loại bệnh và phương hướng điều trị. Khám lâm sàng cần lưu ý kích thước, mật độ 2 tinh hoàn (tinh hoàn teo có thể là bệnh lý suy sinh dục, không XT hoặc XT rất ít), sờ không thấy ống dẫn tinh 2 bên (phối hợp với siêu âm qua ngả trực tràng) trong bệnh lý bất sản ống dẫn tinh 2 bên thì thể tích XT cũng rất ít, giúp chúng ta chẩn đoán phân biệt với một bệnh cảnh không tinh trùng do bế tắc. Việc xác định dựa vào cuộc giao hợp tiến hành bình thường, có hưng phấn và có khoái cảm cực độ, nhưng người bệnh không có cảm giác phóng tinh được ra ngoài hoặc sau 30 - 45 phút giao hợp kết thúc, trong lúc nghỉ ngơi hoặc sau giấc ngủ mệt, tinh dịch mới chảy ra từ từ. Hiện tượng này không ảnh hưởng nhiều đến sự thỏa mãn lứa đôi, nhưng ảnh hưởng nhiều đến việc sinh con.

Điều trị

Điều trị tâm lý, bệnh XTM ảnh hưởng bởi sự lo âu, mối quan hệ với bạn tình. Do vậy thái độ tiếp xúc ban đầu của người thầy thuốc phải tạo được không khí thoải mái và kín đáo một cách tế nhị. Người thầy thuốc cần tạo niềm tin với người bệnh, hướng dẫn cho bệnh nhân các biện pháp tự điều chỉnh, tự tin hơn. Điều trị tâm lý là nhằm giải quyết những trở ngại trong quan hệ tình dục để duy trì cuộc sống hòa hợp lứa đôi. Mỗi bên cần được động viên, chia sẻ cởi mở với nhau, cần phải đối mặt với thực trạng để tìm những biện pháp hợp lý cho cả đôi bên thì mới hy vọng thành công.

Điều trị dùng thuốc: trên nguyên tắc dùng các loại thuốc làm tăng quá trình hưng phấn adrenergic. Tất cả các loại thuốc đối kháng với các điều trị XT sớm đều có thể dùng được như ephedrine.

Phóng bế vùng thần kinh đuôi ngựa của phần cuối đốt sống, có thể sử dụng vì có tác dụng điều chỉnh sự hoạt động cân bằng nhịp nhàng giữa hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm bằng cách châm cứu.
Ngoài ra, có thể dùng phương pháp phẫu thuật đặt qua hậu môn máy phát sóng xung động kích thích vùng túi tinh để kích thích cho việc XT dễ dàng.